Toprak, bitkisel ve hayvansal üretim gibi tarımsal faaliyetlerin ana unsurudur. Yeryüzündeki tüm canlılar için yaşamsal öneme sahip olan toprak, yer kürenin kabuğunu oluşturan kaya tabakasının (litosfer), iklimsel ve jeolojik olaylar sonucu sürekli aşınması ile meydana gelmektedir. Bu şekilde oluşan toprağın içinde ayrışma ve birleşme ürünleri olarak farklı büyüklükteki kum, kil, tın, kireç, bitki ve canlı artıkları bulunmaktadır.

Ülkemiz, toprak çeşitliliği bakımından zengin bir yapıya sahiptir.

Peki, toprak çeşitleri nasıl oluşur?

Toprak yapısında, çözünmüş kaya parçacıkları, çürümüş bitkiler ya da hayvan gübresi gibi pek çok atık bulunmaktadır. Bu maddeler zamanla fosilleşerek gübre görevi görür ve toprağın da zenginleşip nemlenmesini sağlar. Böylece toprak verimliliği artmış olur ve farklı bölgelerde birbirinden farklı türleri olmasının en önemli nedeni ise yeryüzünü kaplayan ana kayanın yapısı ile ilgilidir. Bunun yanı sıra bulunduğu iklim, bu bölgede bulunan organizmalar, arazinin yapısı gibi etkenler de toprak yapısını belirlemekte ve toprak çeşitliliğine neden olmaktadır.

Toprak ıslahı nedir?

Toprak ıslahı ise tarım topraklarının fiziksel ve kimyasal yapısının iyileştirilmesi demektir. Besin elementleri azalmış olan toprak, üzerindeki bitkilerin gelişimini engelleyerek alınan ürünün verimini düşürür. Uzun süreli etkileri düşünüldüğünde bir mevsimin içine dahil olduğu üretimi sekteye uğratabilecek zarara yol açabilir. Toprağı ıslah etmek için belirli bir süreye ihtiyacımız vardır. Gerekli olan gübreleme yapılmalı, biyolojik aktivite sağlanmaya çalışılmalı, toprak yıkanmalı ve yıkanan toprak uygun bir şekilde drene edilmelidir. Toprak analizi yapılarak içerdiği besin elementleri detaylı bilinmelidir.

Kompost olarak bilinen ve organik yapıda olan ürünlerin tercihi önemlidir. Bozulmuş ve çürümüş organik maddeler, bitkilerin en çok sevdiği içeriklerdir. Gübreleme yöntemi de diğer bir toprak ıslahı çeşididir. Doğal ve kimyasal gübre seçimi ise tamamen kişiye göre değişmektedir.

Toprak ıslahında:

1. Drenaj,
2. Havalandırma,
3. Su tutma kapasitesi,
4. İşlenebilirlik ve
5. Renk önem taşımaktadır.

Drenaj, daha çok killi yapıya sahip geçirgenliği az topraklarda suyun akıp gitmesi için alınan önlemdir. Killi topraklara, toprağa organik madde ilave ederek; kum, çakıl, kireçtaşı karıştırılarak drenajın gelişmesini sağlayabiliriz.

Havalandırma, toprak drenajını iyileştirir. Bitki köklerinin ve diğer toprakaltı organizmaların nefes almasını sağlar.

Su tutmanın yetersizliği, kumlu topraklarda büyük problem olmaktadır. Toprağın su tutma kapasitesini artırmak için öncelikle toprağa yeterli yanmış ahır gübresi gibi organik katkı maddeleri verilmelidir. Hümik asit kullanımı da tercih edilebilir.

İşlenebilirlik, ağır killi yapıdaki toprakların, toprak işleme aletleri ile kolay çalışılabilir hale getirilmesi demektir.

Renk, toprağın asıl rengi, orijini olan ana kaya ve içindeki organik madde miktarına bağlıdır. Koyu renkli topraklar ısıyı daha çabuk absorbe eder ve daha yavaş soğur. Toprağın rengini koyulaştırmak için de günümüzde daha çok organik karışımlar tercih edilmektedir.

Toprak kaynaklı sorunları uydudan tahmin edebilir miyiz?

Bir ayçiçeği tarlası örneği ile bunu göstermek isterim. Örnek görüntüde Konya’ da bulunan bir ayçiçeği tarlasını görmektesiniz.

Tarlayı Agrovisio platformu, bitki sağlığı indeksi ile incelediğimizde kırmızı-sarı ile görünen alanlarda gelişimin geriden geldiğini görmekteyiz.

Bir başka indeks olan su stresi indeksi ile incelediğimizde center pivot sulama sistemi ile sulama yapıldığını bildiğimiz tarlada su stresi görünmemesini bekliyoruz.

Fakat aynı tarihteki görüntüde açık mavi renkli alanlarda su stresi yaşandığını görüyoruz.

Agrovisio olarak bu durumunun nedenlerini araştırırken parselin Google Earth görüntülerini de inceledik ve arazide toprak kaynaklı sorun olabileceğini düşündük.

Altlık olarak kullandığımız Google Earth görüntülerinde toprak renginin farklı olduğu gayet net görülmektedir. Tarlanın geneline göre daha taşlık ya da kumul olabileceğini düşünüyoruz. Böylelikle üzerinde yetişen ürün gelişememekte ve verim kayıplarına neden olmaktadır. Tarlanın güney ve doğu kesimlerine ıslah çalışması yapılmalıdır. Toprak kimyasal ve fiziksel olarak iyileştirilmediği takdirde yaşanan verim kaybının yıllarca tekrarlanacağı aşikârdır.

Blog yazımızı okuduğunuz için teşekkür ederiz. Sizlerde platforma giriş yapabilir ilk tarlanızı ücretsiz olarak ekleyebilirsiniz.

Gelin tarlanızdaki sorunlara beraber çözüm bulalım 🙂

REFERANS

https://arastirma.tarimorman.gov.tr/ttae/sayfalar/detay.aspx?sayfaid=73

https://www.tarimkutuphanesi.com/turkiye_topraklarinin_bazi_fiziksel_ve_kimyasal_ozellikleri_00287.html#:~:text=T%C3%BCrkiye%20topraklar%C4%B1n%C4%B1n%20mineral%20y%C3%BCzey%20topraklar%C4%B1,aras%C4%B1nda%20organik%20madde%20ihtiva%20ederler.