Haşhaş Tarımı ve Haşhaş Tarlalarının Uydudan Takibi
Bugüne kadar insanlık tarihinin en önemli ilaç bitkisi olan haşhaş; Papaver somniferum L. türü olan tek yıllık bir kültür bitkisidir. Tohumunun %50 civarında yağ içermesi nedeniyle geleneksel olarak gıda amaçlı, kapsülünün ise ihtiva ettiği morfin ve diğer alkaloitlerin tıbbi ve bilimsel amaçlı kullanımı yönünden önemli bir endüstriyel bitkidir.
Müsaadeli ve kontrollü olarak tarımı yapılan haşhaştan elde edilen çizilmemiş haşhaş kapsülü üreticiler tarafından tek alıcı olan TMO’ya satılmaktadır. TMO’ca satın alınan haşhaş kapsülleri Afyon Alkaloidleri Fabrikasında işlenerek kapsülde bulunan morfin ve morfinin de türevleri elde edilmektedir.
Bitkimizin detaylarına inecek olursak: Haşhaş bitkisi güneşi ve sıcaklığı sever. Işıklanma süresinin uzun olduğu yerlerde ya da vejetasyon dönemi boyunca havanın açık geçtiği yıllarda kapsüldeki morfin oranı yükselmektedir. Yıllık yağış ihtiyacı 600-700 mm’dir. Çiçeklenmeden sonra yağan yağmurlar döllenmede aksaklıklara sebep olup tohum verimini düşürür, diğer taraftan da hastalıkların ve özellikle de mildiyonün yayılmasına neden olur. Vejetasyon süresince havanın kapalı geçmesi ve yüksek rutubetin oluşması da hastalıkların yayılmasına yol açmaktadır. Tam çiçek açma döneminde (sabah erken saatlerde) yağan yağmur taç yaprakların açılmasını engellemekte, çiçek yaprağını kapsül tepesine yapıştırarak yabancı döllenmeyi önlemekte, az da olsa tohum kaybına neden olmaktadır.
Haşhaşın tohumları çok küçük olduğu için ekim yapılacak tarlayı özenle hazırlamalıyız. Tarlayı derin sürmeli, anız ve gübreyi toprağa karıştırmalıyız. Sonbaharda, fosforlu gübrelerle azotlu gübrenin yarısını uygulayarak toprağı kazayağı ile işlemeliyiz. Eğer nem yeterli değilse muhakkak sulama yapmalı ve toprağı tava getirmeliyiz. Ekimi elle serpme şeklinde ya da mibzerle yapabiliriz. Tohumu hangi yöntemle ekersek ekelim tohumun üstünün 2 cm kadar toprak tabakasıyla örtülü olmasına dikkat etmeliyiz.
Haşhaş bitkisi kazık bir köke sahiptir ve kök yapısı fazla kuvvetli değildir. Yan kökler zayıf olduğundan, sulama yapıldıktan veya yağmurlardan sonraki esebilecek kuvvetli rüzgarlar bitkileri devirip yatırabilir. Vejetasyon süresi yazlık ve kışlık oluşuna göre 110-280 gün arasında değişmektedir. Çapa bitkisi olduğundan kendinden sonra yabancı otlardan arınmış, temiz bir tarla bırakır.
Haşhaş çiçeklerinin döllenmesinden sonra, kapsül veya koza denilen meyveler oluşur. Tohumları ise gri-mavi, sarı, beyaz, çiğ kahve ve pembe renklerde olabilmektedir.
Hasat
Haşhaş kapsülleri kuruduğu zaman zarlar üzerinde dizilen tohumlar kapsül dibine dökülür. Olgunlaşan kapsüller elle sallandığı zaman ses verir. Tarladaki tüm kapsüller aynı zamanda olgunlaşmaz. Hasada karar vermek için en geç olgunlaşan kapsüllere bakmak gerekir. Kapsüllerin açık ve kapalı oluşu bir çeşit özelliği olmakla birlikte, olgunlaştığı halde hasat edilmeyen ve güneşe maruz kalan, diğer bir ifadeyle aşırı derecede kuruyan kapsüllerde de açılma görülebilir. Bu hasatta tohum dökülmesine ve kayba neden olduğundan hasat zamanının geciktirilmemesi gerekir. Hasatta kapsüller sapa birleşme noktasından kırılarak toplanır. Toplanan kapsüller kapsül kırma makinesinden geçirilir veya tahta tokaçlarla kırılarak kapsül ile tohum ayrılır.
Bildiğiniz gibi Agrovisio teknolojiyi doğru, güvenilir ve birçok metodun yer aldığı bir sistem ile sizlerin kullanımına sunuyor. Haşhaş bitkisi de takibini yaptığımız bitkiler arasında yerini aldı. Uydu görüntüleri ile haşhaş yetiştiriciliği yapılan alanlarını takip ediyor, çiftçilerimize tarlalarının gelişim durumları hakkında bilgi veriyoruz.
Bu örneğimizde 2023 yılı görüntülerine ait bir haşhaş tarlası görmekteyiz. Tarlaya ait gelişim durumu grafiğini incelediğimizde ve gerçek renk indeksi ile baktığımızda görüntüdeki renklerinin tonundan tarlanın verimli olduğu çıkarımına ulaşabiliriz.
Bu örneğimizde ise 2022 yılı görüntülerine ait verimsiz bir haşhaş tarlası görmekteyiz. Gerçek renk indeksi ile incelediğimizde ilk örnekteki gibi net ve homojen bir yeşil renk göremiyoruz. Buradan da verimsiz bir tarla olduğu çıkarımını yapabiliyoruz.
Yapılan çalışmalardan sonra ekibimiz sahaya indi ve haşhaş tarları ziyaret etti. Yaptığımız çalışmalarda doğruluk oranımızın yüksek olduğunu saha ziyareti ile de bizzat tecrübe etmiş olduk ve bunları sizinle paylaşmak mutluluk verici. Sizlerde haşhaş tarlanızı ekleyebilir gelişim durumu hakkında bilgi alabilirsiniz. Üstelik eklediğiniz ilk tarla bizden size hediye !
Ürününüz bol, kazancınız bereketli olsun; yüzleriniz hep gülsün 🙂
REFERANSLAR
[1] https://www.tmo.gov.tr/Upload/Document/hashastarimi.pdf
[2] https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tokatarastirma/Belgeler/Lifletler/HA%C5%9EHA%C5%9E%20TARIMI.pdf
[3] http://www.mku.edu.tr/files/898-595293aa-9378-4c9f-8650-e3066e00eaab.pdf
0 Comments